Własny biznes to sposób na życie. Jak pisał Adam Mickiewicz w “Odzie do młodości”: “Sam jesteś sobie sterem, żeglarzem i okrętem”. Prowadzenie działalności gospodarczej to sposób do zabezpieczenia sytuacji materialnej – własnej i rodziny, a także bardzo duża możliwość samorealizacji. Pomysł i finanse to nie wszystko. Na sukces należy zapracować poprzez stały rozwój przedsiębiorstwa: stałe poszukiwanie nowych klientów, budowanie przewagi konkurencyjnej, optymalizowanie kosztów działalności czy szybkie reagowanie na zmiany w otoczeniu biznesowym.
Wygląda to na bardzo prostą receptę na sukces, ale czy tak jest w rzeczywistości?
Dane to nic innego jak informacje i fakty. Dane mogą mieć różną formę: liczb, znaków, tekstów, wykresów, obrazów czy dźwięku. Co do zasady opisują nam cechy dowolnej rzeczy lub zjawiska, które, możemy przetworzyć umysłowo lub komputerowo.
Dane zbieramy i przetwarzamy na co dzień, nie będąc nawet tego świadomi. Zbieranie danych dotyczy różnych aspektów przedsiębiorstwa, m.in.:
Różnica polega na tym w jaki sposób tymi danymi się posługujemy: czy je zbieramy, kolekcjonujemy, archiwizujemy czy podejmujemy w oparciu o nie decyzję (DDDM).
Aby podjąć decyzję w oparciu o dane wykonaj następujące kroki:
Niezależnie od tego czy wynajmujesz apartamenty, pokoje gościnne czy całe domy – prowadzisz działalność gospodarczą w celu osiągnięcia zysku. Co do zasady matematyka jest prosta: przychód minus koszty.
Które dane są istotne w tych dwóch obszarach?
W pierwszej kolejności musimy sobie zdać sprawę:
Klient – to nasz gość hotelowy, któremu poświęcasz na co dzień najwięcej uwagi. Czy każdy kto wynajmuje u Ciebie nocleg jest Twoim wymarzonym klientem?
Warto zdefiniować sobie persony marketingowe twoich gości. Dzięki temu będziesz wiedział, np. czy nastawiasz się na pobyty rodzinne (pary z dziećmi), klienta biznesowego czy młodzież. Jaki jest ich cel podróży: urlop wypoczynkowy, wypad turystyczny, city break, czy może podróż służbowa. Czy jest to klient rodzimy czy zagraniczny? Z jakiej odległości gość może do mnie przyjechać? (turystyka lokalna / krajowa / zagraniczna). Jak zasobny portfel ma gość? Czy będzie oszczędzać na pobycie czy też pieniądze odgrywają dla niego drugorzędną sprawę, a na pierwszym miejscu liczy się dobra zabawa? Czy to jest gość powracający do mojego obiektu noclegowego?
Wiele podobnych pytań pozwoli Ci zbudować własne persony marketingowe, które są ściśle powiązane z pozostałymi obszarami.
Zakres usług – mając swojego wymarzonego klienta, tworzymy pod niego ofertę noclegową. Odpowiednio wyposażamy pokoje (np. łóżka pojedyncze lub małżeńskie), przestrzeń wspólną (np. sala lub plac zabaw dla dzieci, jacuzzi), atrakcje dla naszych gości (np. pakiet powitalny dla zakochanych, wynajem rowerów, przewodniki po lokalnych atrakcjach), itp.
Wiemy, czy nastawiamy się wynajem turnusowy (np. pobyty 7 lub 14 dni), weekendowy (piątek – niedziela), czy jesteśmy dostępni przez cały tydzień. Pomocne w tym zakresie może okazać się zastosowanie restrykcji w rezerwacji.
Cena – jeden z najbardziej wrażliwych elementów oferty noclegowej, mający bezpośredni wpływ na przychód. Dobrze skrojona oferta cenowa dla gościa hotelowego to tylko jeden z elementów tej układanki. Pamiętajmy, że nie jesteśmy jedynymi gospodarzami, którzy oferują noclegi w okolicy. Przy ustalaniu cen powinniśmy uwzględnić jeszcze ofertę konkurencji, a także makroekonomiczne wskaźniki gospodarcze takie jak siła nabywcza, inflacja, kursy walut czy bezrobocie (np. oferta noclegowa skierowana do najmniej zamożnych przy wysokim bezrobociu i dużej inflacji, może okazać się nieopłacalna).
Marketing obiektu noclegowego / kanały sprzedaży – wiedząc dla kogo mamy skierowaną ofertę noclegową, musimy się zastanowić w jaki sposób dotrzemy do naszych potencjalnych klientów. Czy to będzie własna strona internetowa obiektu noclegowego, portal z ogłoszeniami różnymi, dedykowany portal turystyczny, na którym umieścimy swoją wizytówkę, czy może serwisy dedykowane serwisy OTA typu Airbnb, Booking.com, Expedia, VRBO, itp. Nie zapominajmy też o ugruntowanej pozycji nowoczesnych social mediów czy też tradycyjnej prasie, konferencjach, targach czy zostawieniu ulotek w lokalnym biurze informacji turystycznej. Bardzo przydatne będzie sporządzenie lejka sprzedażowego dla swojej oferty, który zobrazuje podróż potencjalnego gościa.
Trendy w wynajmie krótkoterminowym – świat się zmienia z dnia na dzień, w tym także nasze otoczenie biznesowe. Nowe technologie pomagają nam realizować pomysły, które do niedawna były tylko nas odległymi wyobrażeniami, np. rozwój technologii mobilnych pomógł nam w BedBooking stworzyć aplikację kalendarz rezerwacji, który gospodarz ma zawsze przy sobie i może go współdzielić ze współpracownikami w tym samym czasie będąc poza siedzibą obiektu noclegowego) Pokolenia ludzkości (np. Baby Boomers, Pokolenie X, Y, Z) zupełnie inaczej patrzą na świat, żyją innymi wartościami, korzystają z innych mediów do komunikacji, itp.
Do tego dochodzą jeszcze różnego rodzaju wydarzenia polityczne, ekonomiczne, branżowe czy pandemiczne, które bezpośrednio oddziałują na zachowania ludzi. Jeżeli te zachowania zmierzają w pewnym kierunku, stają się wyraźne i ugruntowują swoją pozycję, to możemy mówić o trendzie. To co powinno nas interesować, to obecne trendy w turystyce, najmie krótkoterminowym oraz marketingu.
Warto wiedzieć, skąd pochodzą pieniądze od gości hotelowych, które źródła są dla nas kaloryczne, a które nie.
Najważniejsze jest sporządzenie struktury wydatków w firmie. Struktura kosztów, dla każdego przedsiębiorstwa będzie wyglądała nieco inaczej, ponieważ wynika to ze specyfiki przedsiębiorstwa oraz regulacji podatkowych. Co do zasady, można wydzielić sobie kilka najważniejszych pozycji:
Branża najmu krótkoterminowego jest stosunkową młodą branżą. Dlatego gospodarze i branża zapożyczyła z branży hotelarskiej kilka wskaźników, które mówią o kondycji biznesu.
Rezerwacje – ilość rezerwacji w danym okresie, lub udział procentowy
Ogólna metryka, informująca nas o ogólnej sprzedaży oraz ewentualnych zmianach w zachowaniu klienta. Jeżeli wskaźnik rezerwacji anulowanych zaczyna rosnąć, to potraktuj to jako sygnał ostrzegawczy i sprawdź, dlaczego klienci zaczynają odwoływać rezerwacje. Może to być pierwsza oznaka, że nadchodzą trudne czasy dla Twojego biznesu (por. odwołania rezerwacji w okresie pandemii Covid-19).
Obłożenie – ilość zajętych sprzedanych dni noclegowych w określonym czasie. Obłożenie oblicza się procentowo, dzieląc liczbę dni ze sprzedanych pokoi przez ilość dni ogólnej dostępności pokoi.
Według badań sieci hotelarskich najbardziej optymalnym obłożeniem rocznym jest 60 – 65%. Na wynik ten wpływać mogą czynniki takie jak sezonowość, trendy, efektywność sprzedaży czy wyłączenie pokoi na czas remontu.
Podstawowy wskaźnik, który informuje o efektywności naszych działań marketingowych i/lub sprzedażowych. Jeżeli wskaźnik obłożenia jest niski, tzn. że przychody też będą niższe. Warto wtedy zastanowić się co można zrobić, aby zwiększyć obłożenie (np. poszukać nowych kanałów dotarcia do klienta lub zastanowić się nad zmianą polityki cenowej poprzez stosowanie promocji lub wprowadzenie minimalnej długości pobytu).
ADR (ang. Average Daily Rate) – Średnia Dzienna Stawka – miara średniej stawki płaconej za sprzedane pokoje, obliczona przez podzielenie przychodów z pokoi przez sprzedane pokoje.
Jest to wskaźnik wydajności stosowany do pomiaru siły generowanych przychodów. Pomocne przy obserwacji trendów sezonowych oraz porównania się z konkurencją. ADR można wykorzystać do podejmowania decyzji strategicznych, takich jak korzystanie z promocji w celu zwiększenia obłożenia lub podniesienie cen w celu maksymalizacji przychodów.
RevPAR (ang. Revenue Per Available Room) – Przychód na dostępny pokój – w odróżnieniu od ADR, wskaźnik ten obliczany jest podzielenie przychodów ze sprzedanych pokoi przez łączną liczbę dni dostępności pokoi.
Wskaźnik ten prezentuje ogólny pogląd jak sprawnie działa obiekt noclegowy, ponieważ uwzględnia średnią stawkę rentowności pokoi przy uwzględnieniu wskaźniku obłożenia. Metryka ta może być przydatna do określenia rentowności poszczególnych standardów pokoi. RevPAR nie jest jednak doskonały, ponieważ nie uwzględnia przychodów, które są generowane przez usługi dodatkowe (np. gastronomia, wynajem dodatkowego sprzętu) oraz nie uwzględnia kosztów na zajmowany pokój CPOR.
LOS (ang. Length of Stay) – Średnia długość rezerwacji – suma ilości nocy w sprzedanych rezerwacjach podzielona przez ilość rezerwacji.
Niski wskaźnik LOS oznacza zmniejszoną rentowność z powodu zwiększonych kosztów pracy, np. poprzez obsługę ilości klientów, usługi sprzątania czy zużycie środków czystości, itp. W takim wypadku warto rozważyć modyfikację oferty noclegowej, poprzez promowanie dłuższych pobytów.
Booking Window – Okno złożenia rezerwacji – pokazuje nam z jakim wyprzedzeniem rezerwacja została złożona. Jest to różnica dni pomiędzy datą złożenia rezerwacji a datą zameldowania.
Znajomość tej informacji pozwala nam poznać zachowania gości, kiedy zaczyna się robić ruch w interesie. Dzięki temu możemy z wyprzedzeniem przygotować się na większe zainteresowanie ze strony klientów poprzez dopracowanie strategii cenowej oraz przygotować stosowne kampanie marketingowe.
Oceny gości – jeden z najprostszych wskaźników jakościowych oferowanych usług w obiekcie noclegowym. Goście dzielą się swoimi ocenami i opiniami w serwisach takich jak Booking.com czy Airbnb, na profilu firmowym w social mediach (np. Facebook), w wizytówce Twojej firmy w Google, badaniu ankietowym czy księdze gości, którą zostawiłeś w obiekcie noclegowym.
Bardzo ważne jest, aby śledzić oceny, a przede wszystkim opinie gości. Dzięki temu możesz szybko dowiedzieć co gościom przeszkadza, jakie mają pomysły na to, aby pobyt w Twoim obiekcie noclegowym wywoływał u nich uśmiech i zadowolenie na twarzy.
W branży hotelarskiej stosowanych jest dużo więcej wskaźników, które mogą okazać się przydatne przy prowadzeniu działalności na rynku najmu krótkoterminowego. Wśród nich można się spotkać z takimi pojęciami jak:
Teraz już wiesz jakie dane będą informować Cię o Twojej drodze w kierunku sukcesu lub porażki. Kolejnym krokiem jest zmierzanie ich, tak abyś wiedział jak wygląda Twój biznes w tej chwili. Następnie należy ustalić docelowe wartości dla poszczególnych danych i wskaźników, które będą miarą twojego sukcesu lub kiedy prowadzenie działalności może być dla Ciebie po prostu nieopłacalne. Można wykorzystać do tego np. KPI (ang. Key Performance Indicator) lub OKR (Objective and Key Results).
Jeżeli prowadzisz swój biznes w staromodny sposób przy użyciu kartki papieru, długopisu i kalkulatora, to pozyskanie danych do wyliczenia poszczególnych wskaźników będzie bardzo pracochłonne oraz obarczone błędami.
Rozwinięcie szeroko pojętej branży IT (komputery, sieci komputerowe, oprogramowanie, technologii miniaturyzacji, itp.) przyczyniło się do zjawiska cyfryzacji lub digitalizacji. Jak to zjawisko wygląda w najprostszej możliwej formie? Zamiast zapisywać rezerwację w podręcznym papierowym kalendarzu wprowadzasz tę informację do dedykowanego programu komputerowego (imię i nazwisko gościa, daty rezerwacji, cena za pobyt, wysokość zaliczki, itp.). Zmienia się tylko nośnik danych i technika wprowadzania informacji.
Jakie z tego płyną największe korzyści?
W zależności od Twoich potrzeb, prawdopodobnie dane będziesz musiał pozyskać dane z kilku różnych i odrębnych źródeł danych. Dlaczego? Ponieważ każdy obszar działalności gospodarczej jest bardzo specjalistyczny. Każde oprogramowanie zawiera specyficzne funkcjonalności, które mają na celu spełnienie określonych potrzeb, np. reklama vs księgowość.
Dane można podzielić jeszcze ze względu na ich dostępność:
Poniżej zaprezentowane produkty lub strony www stanowią tylko przykłady źródeł danych, nie stanowią zamkniętej i wyczerpanej listy rozwiązań tego typu. Moim celem nie jest ich reklamowanie, lecz przedstawienie klasy dostępnego oprogramowania. Poniżej zaprezentowane produkty mają swoje alternatywy, a ich wybór powinien zależeć od indywidualnych preferencji przedsiębiorcy.
Mając dane, należy je odpowiednio przygotować, np. zweryfikować czy są aktualne, czy są kompletne, w odpowiednim formacie (np. tekst czy liczba?), uporządkowane, itp.
Jeżeli korzystasz z dedykowanego oprogramowania komputerowego, które raportuje i wylicza wskaźniki, dużą część pracy zostanie wykonana już automatycznie.
Jeżeli jednak istnieje potrzeba wykonania bardziej zaawansowanych zestawień, które łączą dane z wielu źródeł, przydatne może być oprogramowanie arkuszy kalkulacyjnych typu Microsoft Excel, LibreOffice Calc lub Arkusze Google oraz podstawowa wiedza na temat korzystania z formuł czy tworzenia wykresów. Wykresy liniowe, kolumnowe, kołowe czy kombinowane są bardzo przydatne w analizie danych i ich porównania pomiędzy okresami. Najem krótkoterminowy jest branżą sezonową, dlatego warto śledzić poszczególne wskaźniki w kilku ujęciach:
To co jest bardzo istotne, to porównywanie poszczególnych danych do poprzednich okresów we własnej firmie. Dzięki temu dowiesz się, czy wprowadzone zmiany w Twojej ofercie usług, strategii cenowej, kampanii promocyjnych, itp. przyniosły większy dochód.
Warto też porównać swoje wyniki z wynikami konkurencji lub branży poprzez tzw. benchmarking. Przedsiębiorcy powinien przyświecać jeden z istotnych celi: budowanie przewagi konkurencyjnej. Zatem porównanie swoich wyników do wyników konkurencji lub branży, pozwoli Ci określić, jak wypada Twoja firma na rynku. Np. analizując oceny gości za pobyt będziesz wiedział, czy Twoje usługi noclegowe są lepsze od sąsiada zza miedzy. Jeżeli poprawiła się koniunktura gospodarcza, ruch turystyczny w Twoim regionie wzrósł o 10% to czy u Ciebie ilość gości lub przychody też wzrosły o 10%? Jeżeli nie, to istnieje wysokie prawdopodobieństwo, że nie wykorzystałeś swojej szansy. Warto wtedy na spokojnie spojrzeć wstecz i przeanalizować co się dokładnie wydarzyło: jakie działania zostały podjęte w celu wykorzystania szansy na rynku, które z nich się sprawdziły w boju, które nie i co można było zrobić więcej w tym temacie.
Widząc poszczególne metryki, ich wartości, porównania i zestawienia, powinieneś sobie zdać sobie sprawę co one dla Ciebie znaczą. Które obszary wymagają Twojej atencji. Np. przy wysokich kosztach sprzątania za pokój, średniej długości pobytu 2 dni, może warto rozważyć wprowadzenie minimalnego pobytu na 3 dni i podnieść ceny noclegu?
Czy to będzie dobry pomysł? Nie dowiesz się, dopóki tego nie zrobisz i nie będziesz śledził ponownie tych wskaźników w kolejnych okresach.
To jest właśnie podejmowanie decyzji w oparciu o dane, wiesz co się sprawdza a co nie. Nie opierasz się na swoich przeczuciach i wyobrażeniach czy dobrych radach znajomych. Monitorując regularnie statystyki i metryki, obierasz kierunki usprawnień w swojej firmie i widzisz odzwierciedlenie podjętych przez Ciebie decyzji.
Oczywiście nie wszystkie Twoje decyzje będą trafne. Celem podejmowania decyzji w oparciu o dane jest minimalizowanie ryzyka popełnienia błędu. Ryzyko niepowodzeń jest integralną część biznesu i należy to przyjąć za normę. Nie mniej jednak, dysponujesz teraz nowymi danymi, które pozwolą Ci podjąć kolejną decyzje, co z tym zrobić dalej. Już nie błądzisz na ślepo czy po omacku. Dookoła siebie masz mnóstwo znaków drogowych, które informują Cię jak dotrzeć do celu.
Sukces przedsiębiorstwa jest jak najbardziej możliwy, jeżeli podejmujesz decyzję w oparciu dane. W przeciwnym wypadku możesz liczyć na łut szczęścia w totolotku… Może kiedyś trafię tę szóstkę?
Na pierwszy rzut oka, praca z danymi może wydawać się na bardzo skomplikowaną – to jest normalne – wszystko co nowe budzi w nas mniejszy lub większy strach przed zmianą. Traktuj dane jako paliwo napędowe dla Twojego biznesu – inwestuj w nie swoje pieniądze i czas. Z biegiem czasu nabierzesz sprawności, zaczniesz eksperymentować, a wyniki przebiją Twoje pierwotne oczekiwania.
Wybierając źródła danych skup się na rozwiązaniach, które są w stanie automatycznie tworzyć raporty, zestawienia, wykres. Im więcej przydatnych raportów czy wykresów zawiera oprogramowanie, tym mniej czasu będziesz potrzebował na “ręczną pracę z danymi” i zyskasz czas na inne działania, które będą wspierały rozwój Twojego biznesu. Zwróć też uwagę na możliwość wyeksportowania danych do zewnętrznych plików w formacie CSV czy XLSX. Dzięki temu, przy pomocy arkusza kalkulacyjnego szybko wczytasz te dane i połączysz je z innymi danymi bez konieczności przepisywania tych informacji ręcznie.
Wychodząc naprzeciw oczekiwań przedsiębiorców prowadzących wynajem apartamentów, pokoi gościnnych, kwater agroturystycznych, domków wakacyjnych, tip. zespół BedBooking intensywnie pracuje nad nowym ekranem statystyk. Nowa funkcjonalność będzie centralnym źródłem wiedzy na temat skuteczności i efektywności działań gospodarzy.